Celil Çınkır Şiirleri - Şair Celil Çınkır

SEHER ERDEBİLİ

Seher mahlaslı hemi de Reiszade çağdaş cenublu şairemizdir. Aslen Erdebillidir. Tebrizde yaşar. İrtica aleyhine dolgun mezmunlu, bedii cihetden de kamil eserleri devri matbuatda çap olunur. Azadlık aşığıdır. Şeriyyat musiki vurgunudur. Halkımızın ışık düşünceli gızıdır.

HABİL GARDAŞIMA

ŞAHNİGAR HANIM RANCUR

19. yüzyıl Azerbaycan şairlerinden olan Şahnigar Hanım Rancur’un hayatı hakkında yeterli bilgi elde edilememiştir. Kazah şehri yakınlarında Ağköynek’te dünyaya gelmiş ve Mollahanım lakabi ile şöhretlenmişdir. Mollahanım ziyade mömine ve abide, ismetli ve edepli bir kadın idi ki, zamanının çoğunu ibadet va riyazetde geçirirdi. O sebepten ona Mollahanım lakabı verilmiştir.
Hacı Mirhamza Efendi’nin müridlerindan olduğu için eserlerinin çoğunda ilahiyat ve maneviyat âleminden bahseder. Şahnigar Hanım’ın eserleri bir bütün olarak elde mevcut değildir.

GAZELLERİNDEN

HURŞİDBANU NATEVAN

Azeri şaire Hurşidbanu Natevan 15 Ağustos 1832 tarihinde Şuşa’da, Karabağ’ın son hakimi Mehdikulu Han Cavanşirin ailesinin bir ferdi olarak dünyaya gelmiştir. Halk arasında “Hankızı” lakabıyla anılır. Saray terbiyesi görmüş, devrinin tanınmış alim ve sanatkarlarından özel dersler almıştır. Özel hayatı çalkantılarla ve mutsuzluklarla doludur. İki kez evlilik geçirir ve her ikisinde de hayatın acı sürprizleri ile karşılaşır. 1885 yılında çok sevdiği oğlunu kaybetmesi sağlığını iyice bozar ve ömrünün sona erdiği 1 Ekim 1891 tarihine kadar ruhi sarsıntılar ve bunalımlar içinde yaşar. Şuşa kentinde ölmesine rağmen cenazesi şaşaalı bir törenle Ağdam’a getirilir ve “İmaret” denilen mezarlığa defnedilir. 20 yüzyılda şairenin eserleri derlenerek birkaç defa yayınlanır. Eserleri “Eserler” adlı kitapta 1984 yılında yayınlanmıştır. Ayrıca Azerbaycan’da Yazıcı Neşriyat tarafından neşredilen “Dahilerin Gözyaşları, Mersiyeler” isimli kitapta da eserlerine rastlamak mümkündür. Aşağıya aldığımız edebi çalışmalarından örnekler bu iki kitaptan transkribe edilerek paylaşılmıştır

GAZELLERİNDEN

Esas itibarıyla Bayatı'cı olarak tanıdığımız Gülgez isimli sanatkarımız
hakkında kaynaklarda hiç bir tercüme-i hal bilgisine ulaşılamadı. Hangi yüzyılda yaşadığı bile tam olarak bilinmemektedir.Bayatılarına 18. yüzyılda yazılmış cönklerde rast gelinmektedir.

Bayatılarına örnekler

Seyvanın kur ucada

GÜLGÖZ

Esas itibarıyla Bayatici olarak ünlenen Gülgöz isimli Azeri şairenin hayatı hakkında hiçbir yazılı kitapta bilgiye ulaşmak mümkün olmasa da 18. asırda kayıt altına alınan bazı cönklerde bayatilerine rastlanmıştır.
Aşağıya aldığımız bayati bu tür bir cönkden alınmıştır. Bu bayatiden Gülgöz’ün çok meraklı birisi olduğu subut etmiştir.

Seyvanın gur ucada

AŞIK PERİ

Azeri şaire Aşık Peri, Azeri şiirinin görkemli ustalarından birisidir. O, tahminen 1810-1811 yılında Karabağ’da Maralyan kentinde dünyaya gelmiştir ve çok genç yaşta vefat etmiştir. Güzel ve hazırcevap bir kız olan Aşık Peri çağdaşları arasında derin hürmet kazanmıştır. Onun Mirzacan Bey Medetov, Caferkulu Han Neva, Mehemmed Bey Aşık ve döneminin diğer bir çok aşıklarıyla atışmaları edebiyat aleminde herkesin ve her kesimin malumlarıdır. Eserlerinin çok az bir kısmı günümüze kadar ulaşmıştır. Aşağıya aldığımız örnekler 1988 yılında neşredilen Azerbaycan Klasik Edebiyat Kitabhanesinin 8. Cildinden günümüz Türkçesine transkribe edilmiştir.

KOŞMALAR

FATMA HANIM ANİ

Tebrizli Hoca Sa’deddin Hüseyincan’ın kızıdır. Atası İstanbul’a avdet etmiştir. Fatma Hanım burada yani İstanbul’da doğup büyümüş ve tahsil görmüştür. Hakkında yazılanlardan anlaşıldığına göre şiir divanı varmış ancak bu divan maalesef günümüze kadar ulaşmamıştır. 1710-11 yıllarında Yenişehir’de vefat etmiştir. Yazdığı gazellerle ün salmıştır.

GAZELLERİNDEN BİR TANESİ

BABA BEY ŞAKİR

Azeri şair Baba Bey Şakir’in 1780 yılında Karabağ’ın Mehriban kentinde Bey ailesinde dünyaya geldiği ve 1845 yılında da öldüğü tahmin edilmektedir. Kasım bey Zakirin yakın dostu olmuştur, Zakir Baba beyin vefatı münasebetiyle meşhur “Maddeyi-Tarihi-Baba Bey şiirini yazmıştır. Baba Bey’in çok az miktarda satirik ve lirik eserlerinin olduğu bilinmektedir. Onların bir kısmı Aruz, diğer bir kısmı da hece veznindedir. Satirik şiirlerinde fitnekar beyler, cehalet yayan ruhaniler, rüşvetçiler, zulmeden memurlar, komutanlar, yöneticiler, vb. yüksek rütbeli devlet memurlarını tenkit etmiştir. Şairin şiirleri, Mehemmed Ağa’nın da şiirlerinin yayınlandığı Müctehidzade’nin “Riyazül-Aşikin” isimli kitabından transkribe ederek sizlerle paylaşıyorum. Transkribesini yaptığım koşma, geraylı, hiciv ve tenkit şiirlerinden bazıları aşağıdadır.

KOŞMALARINDAN

Google’da bir gurup var
Adı sıradan bir sözcük: Onlar
Yazıldığı gibi okunur Onlar
Lakin değiller Onlar sıradan
Pilavdan çıkan nohut gibi
Çıkıvermişler sanal âlemde aradan

SEYİD AZİM ŞİRVANİ

19. Yüzyılda Azarbeycan şiirinin en güçlü temsilcisi Seyid Azim Şirvanidir. 1835 yılında Şamahı’da dünyaya gelmiştir. İlk okuma yazma eğitimini babasından almış, sonra da Bağdad, Şam, Kahire gibi medeniyet merkezi olarak bilinen yerlere giderek eğitimini tamamlamıştır. Şamahı’ya döndükten sonra yeni usulle mektep açmış ve öğretmenlik yapmıştır. Seyid Azim Şirvani 1888 yılında vefat etmiş ve Şamahı’da Şahandan kabristanlığına defnedilmiştir. Şiir yazmaya 1850’li yıllarda başlayan Seyid Azim Şirvani arkasında oldukça zengin edebi eserler bırakmıştır. Bu eserlerin büyük bir kısmını lirik şiirler teşkil etmektedir. Şiirlerinin güzelliği ile yürekleri fetheden bütün eserleri tercüme edilerek yabancı ülkelerde de yayınlamıştır. Buraya aldığımız şiirleri şairin 3 ciltlik “Eserleri”nin 1. Cildinden ve Azerbaycan’da Yazıcı Neşriyat tarafından neşredilen “Dahilerin Gözyaşı, Mersiyeler” isimli kitaptan transkribe edilmiştir.

GAZELLERİNDEN