(b) -(GÜLCE) Tercüme Odası ve Biz

Eski devirlerde, özellikle Osmanlı döneminde, yabancı memleketlerden gelen resmi yazıları veya oraya gidecek yazıları tercüme etmek, yazmak önemli bir mesele idi. Tercüme ile uğraşanlar, yabancı dil, hem sadece bir değil, bir kaç dil bilmek zorundaydı. Bu sebeple de tercüme işinde görevli olanların çoğu da İslâm olmayanlardı. Ve o devirlerde yabancı dil bilen gençlerden meydana gelmiş bir TERCÜME ODASI kurulmuştu.

İşte, batı tesiri deyip durmadayız ya, bu 'Tercüme Odası' nın etkisi hep...

Tanzimat ve benzeri gelişimler hep tercüme odasınından ilham almıştır. Kaynak orasıdır yani...

Reşit Paşa´dan başlıyarak, tanzimattan sonra tarihimizde önemli yer tutmuş olanlardan birçokları bu daireden geçmişlerdir.

Örnek verecek olursak:

Ahmet Vefik Paşa, Namık Kemal, Sadullah Paşa, Kâni Paşazade Rifat, Mir´at Gazetesi sahibi Refik, Münif paşa, Macit paşa, Ethem Pertev Paşa gibi, o devrin fikir ve idare hayatına karışmış olanların ekserisi ayni zamanda o dairede memur olarak bulunmuşlardır.

Yenilik...
Evet yenilik...
Ama, kamu-devlet idaresinin kurup yönettiği bir odada görevlilerin elleri ve dilleriyle...

Ben yeniliğin özgür olanını severim, sevmişim.
Yeniliğin tepeden değil, tabandan gelenine sevdanıp yanmışımdır...

Yunusca, Pirsultanca, Şemsce bir yenilik benim özlemim...

Kaynaklarda yazar ki:
(((Tercüme Odası o zaman büyük bir ehemmiyet kazanmış ve o devrin
adamlarından birinin dediği gibi ´...siyasi fikir bakımından da zamanın vükelâsına muhalif efkârda bulunan ve bir nevi muhalefet fırkası addolunabilecek bir heyet´ mahiyetini almıştır. ´Filân ibare Tercüme Odasının icadıdır´ veya ´Filân hususta Tercüme Odası gene pek muteriz´, ´Filân tabiri Tercüme Odası kabul etmiş´ gibi sözler vükelâ ve zamanın diğer büyükleri arasında dönüp dolaşmıştır.

Kemal, Tasviri Efkâr´a yazı yazmaya başladığı zaman Tercüme Odasına devam ediyordu. Binaenaleyh bu dairenin yalnız konuşmalarda bahis mevzuu olan fikir ve kararları gazete sahifelerine de aksetmeye başlamış oldu.

´-....EDEBİYAT âleminde henüz bir hareket yoktu, hattâ bu devirde edebiyat HENÜZ BUGÜN KAULLANDIĞIMIZ MANAYI DAHİ ALMAMIŞTI; bu maksat, ŞİİR VE İNŞA kelimeleriyle ifade olunuyordu. Edebiyat an´anesinde MÜHİM BİR DEĞİŞİKLİK YOKTU; ŞAİRLER HAYATLARINI, FİKİR VE EDALARINI meşkettikleri ESKİLERİN TARZLARINDA geçiriyorlardı. Onlar gibi her akşam bir meclis kuruyorlar, sohbetler ediyorlar, FUZULİ, BAKİ, NEF´İ, NAİLİ gibi eski üstadların yollarında eserler vücuda getiriyorlardı. ´ (Son Asır Türk Edebiyat Tarihi-Mustafa Nihat Özön-Milli Eğ. Yyın-1945-Syf:8)

Evet;
Resmî olarak
Türk Edebiyat Tarihimizde İLK YENİLEŞME HAREKETLERİ, ´Tercüme Odası´yla başladı.

İlk ateş, ilk ışık o odada yakıldı.

Zira, görev yapanların BATI metinlerini tercüme edişleri sırasında rastladıkları EDEBİ TÜR ve ŞEKİLLER, yüreklerinde edebiyat-şiir tutkusu bulunan insanları heyecanlandırdı. Sarıldılar kalemlere. Tercüme ettiler. Yeni söylem ve şekiller geliştirdiler. Resmi-devlet yazışmalarından tutunda, şiire, tiyatroya, öyküye, masala varıncaya kadar EDEBİYATIMIZDA YENİLİK HAREKETİ başlamış oldu.

Saygıdeğer Dostlarım;
Bugün bizler TERCÜME ODASI´ndakilerden çok daha büyük imkânlara sahibiz. İNTERNET´in hızı ve sunduğu imkânlarla dünyayı kucaklayabiliriz.
Öyle değil mi?

Tabandan yukarıya hareket edecek bir yenileşmeye ne dersiniz?