Sevgi ve Örneklik Temelli Bir Yaklaşımla ...

Kur’an-ı Kerim, inanç ve ibadetin kalpten gelen bir teslimiyet ve samimiyetle yaşanmasını öğütler. “Dinde zorlama yoktur” (Bakara 256) ayeti, dinî eğitimde baskı ve zorlamanın yanlış olduğunu açıkça ortaya koyar. Bu nedenle, çocuklara dinî bilgileri öğretirken sevgi temelli ve örneklik odaklı bir yöntem benimsemek büyük önem taşır. Anne-babalar olarak, öncelikle kendi yaşamımızda dinin güzel ahlakını, merhametini ve adaletini çocuklarımıza göstermeliyiz. Çünkü çocuk, anne-babanın sözünden ziyade hal ve davranışlarını örnek alır. “Yalan söylemek kötüdür” demekten daha etkili olan, yalan söylemeyen bir anne-baba olmaktır. Çocukların ahlaki ve dinî değerleri içselleştirmesi için, onlara yaşantımızla örnek olmalıyız. Çocuğun gelişim evresine uygun bir dil ve anlatım tarzı benimsemek, dinî eğitimi daha etkili kılar. Soyut kavramları somut örneklerle desteklemek gerekir. Örneğin, Allah sevgisini anlatırken tabiatın güzelliklerinden, gökyüzü ve yeryüzü arasındaki muhteşem dengeden söz edilebilir. Böylece çocuk, Allah’ı sevgiyle ve hayranlıkla tanımaya başlar.
Çocuklar doğaları gereği meraklıdır ve sürekli sorular sorarlar. Onların sorularını ciddiyetle ve sevecenlikle karşılamak gerekir. Bilmediğimiz sorular karşısında bile, “Bu çok güzel bir soru, birlikte araştıralım” diyerek çocuğu öğrenme sürecine dâhil etmek, hem çocuğun özgüvenini artırır hem de aile içi samimi bir iletişim ortamı sağlar.
Kur’an’da namazın vaktiyle ve ölçülü şekilde (Nisa 103) kılındığı vurgulanır. Çocuğa dua, namaz, paylaşma ve yardımlaşma gibi ibadetleri aşamalı şekilde ve hayatın doğal akışında öğretmek önemlidir. İbadetlerin sadece görev değil, Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak için yapılan güzel alışkanlıklar olduğu duygusu verilmelidir. Korkutma ve ceza yerine umut ve güzellik ön planda tutulmalıdır.
Kur’an’da Allah’ın rahmetinin her şeyi kuşattığı ifade edilir. Çocuğa Allah’ı anlatırken cehennem azabından önce rahmet, merhamet ve cennet umudu vurgulanmalıdır. Allah sevgisi ve merhameti kalbine yerleşen bir çocuk, ibadetlerini korkudan değil, samimi bir sevgiyle yapar.
Kur’an’da doğruluk, sabır, anne-babaya saygı gibi temel değerler öğütlenir. Çocuğa bu değerler pratik yaşam örnekleriyle anlatılmalıdır. Sözünde durmak, paylaşmak ve empati kurmak gibi davranışlar, dinî eğitimin temel taşlarıdır. Sadece “nasihat” vermek değil, bu değerleri yaşamak gerekir.
Günümüzde çocuklar, ekranlardan ve görsel materyallerden büyük ölçüde etkilenir. Dini eğitimi zenginleştirmek için videolar, animasyonlar ve geziler gibi modern araçları kullanmak çok yararlı olabilir. Ancak, çocuğu sürekli ekran başında bırakmak doğru değildir. Bu araçlar, dini eğitimde sadece destekleyici bir unsur olarak kullanılmalı asıl etkili olan, aile sevgisiyle ve örnek bir yaşamla öğretmektir.
Çocuğun dini görevleri “zorunluluk” olarak değil, “güzellik, ödül ve sevgi” olarak görmesi için ödül gezileri önerilebilir. Örneğin, çocuk sure ezberlediğinde ya da namaz kılmayı öğrendiğinde “Aferin, Allah’ın sana öğrettiklerini çok güzel öğrendin. Haydi, birlikte parkta ya da hayvanat bahçesinde gezelim” gibi cümleler, çocuğu sevgiyle motive eder. Bu geziler, Allah’ın nimetlerini hatırlatarak O’na karşı bir şükür duygusu oluşturur: “Bu gezi de Allah’ın sana hediyesi” gibi ifadelerle Allah sevgisi pekiştirilir. Ancak burada denge önemlidir: “Her ibadet=ödül” gibi bir algı oluşmamalı bazen de “Allah razı olur diye” yapılan samimi ibadetlerin değeri vurgulanmalıdır.
Sevgi ve örneklik temelli bir dinî eğitim, çocuğun kalbine yerleşir. Ne aşırı baskıcı ne de tamamen ilgisiz bir yaklaşım benimsemek gerekir. Anne-babalar, Allah’ın sevgisini, merhametini ve adaletini merkez alarak çocuğun dünyasında din sevgisinin köklenmesine yardımcı olmalıdır. Çünkü en kalıcı eğitim, sözle değil, sevgiyle yaşanan örnek bir hayatla verilir.