© Copyright Antoloji.Com 2016. Bu sayfada yer alan bilgilerin her hakkı, aksi ayrıca belirtilmediği sürece Antoloji.Com'a aittir. Sitemizde yer alan şiirlerin telif hakları şairlerin kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz hiç bir şekilde kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.
(K.S.F) Kökünden 'küsûf' ve (H.S.F) kökünden 'husûf' sözlükte; güneş ve ay
tutulmasını ifade eden iki mastar. Küsûf; daha çok güneş tutulması, husûf
ise, ay tutulması için kullanılır. Küsûf, astronomi ilmi bakımından; güneş
ışıklarının tamamının veya bir bölümünün, gündüz, güneşle dünya arasına
ay'ın gölgesinin girmesiyle dünyanın belli bir yöresine ulaşamamasıdır.
Husûf ise, geceleyin ay ışığının tamamının veya bir bölümünün, dünyanın
gölgesinin güneşle ay arasına girmesi yüzünden dünyaya ulaşamamasından
ibarettir. Bu iki terim, birbirinin yerine de kullanılabildiği için, bunlara
'iki küsûf' veya 'iki husûf' da denilmiştir.
Küsûf ve husûf namazı İslâm hukukçularının büyük çoğunluğuna göre müekked
sünnettir. Yalnız Hanefî ve Mâlikîler husûf namazım mendûb görürler.
Kur'ân'da şöyle buyurulur: 'Gece, gündüz güneş ve ay, O'nun varlığını
gösteren âyetlerdendir. Güneşe veya ay'a secde etmeyiniz. Bütün bunları
yoktan var eden Allah'a secde ediniz' (Fussilet, 41/37) . Bu âyet-i kerîme,
ay ve güneş tutulması sırasında, bunları yaratan Allah için namaz kılmaya
işaret etmektedir.
Hz. Peygamber, (s.a.s) oğlu İbrahim vefat ettiği zaman üzülmüştü. Aynı günde
güneşin tutulması üzerine bazı. insanların, güneşin de Hz. Muhammed'in
üzüntüsüne ortak olduğunu öne sürmesi üzerine, Allâh'ın elçisi şöyle
buyurmuştur: 'Şüphesiz güneş ve ay, Allâh'ın âyetlerinden iki âyettir.
Herhangi bir kimsenin ölümü veya dünyaya gelmesi yüzünden tutulmazlar. Siz
onların tutulduğunu gördüğünüz zaman, tutulma sona erinceye kadar namaz
kılınız ve dua ediniz' (Buhârî, Küsûf, 1,3,8,13,15,17; Müslim, Kusûf, 10;
Ahmed b. Hanbel, IV, 249, 253; eş-Şevkânî, Neylü'l-Evtâr, III, 326) .
Küsûf namazı, mukîm veya misafir olsun, beş vakit namazla yükümlü olan erkek
ve kadınlar için meşrûdur. Çünkü küsûf ve husûf namazında Rasûlüllah
(s.a.s) 'in uygulaması böyle olmuştur. Bu namaz ezan ve kametsiz kılınır. Bir
münâdî sadece 'essalâtü câmia= namaz toplayıcıdır' diye seslenir
(eş-Şevkânî, a.g.e., III, 325) . Cemaatle veya tek tek, gizli veya açık
okunarak, hutbeli veya hutbesiz kılınması mümkün ve caizdir. Ancak bu
namazın mescidde ve cemaatle kılınması daha fazîletlidir.
Deprem, fırtına, yıldırım düşmesi, şiddetli yağmur, dolu, kar ve salgın
hastalık gibi felâket zamanlarında, cemaatsiz olarak, diğer namazlar gibi
iki rek'at namaz kılmak mendub'tur. Burada küsûf namazına kıyas yapılmıştır
(Zeylaî, Nasbu'r-Râye, II, 234, 235) .
Hanefilere göre küsûf namazı, bayram, cum'a ve nâfile namazlar gibi iki
rek'attan ibarettir. Ezansız, kametsiz, hutbesiz kılınır ve her rek'at; bir
rükû ve iki secdeli olur. Delil, Ebû Davud'un naklettiği şu hadistir:
'Rasûlüllah (s.a.s) iki rek'at namaz kıldı ve rek'atlarda ayakta duruşları
(kıyamı) uzun yaptı. Sonra geri döndü, güneş açılınca da şöyle buyurdu:
'Bunlar, Allah'ın kendisiyle kullarını korkuttuğu belgelerdir. Bu gibi
mucizeleri gördüğünüz zaman, farz namazlardan en yeni kıldığınız namaz gibi
namaz kılınız' (Buhârî, Küsuf, 6, 14; Müslim, Küsûf, 21, 24; Ebû Dâvud,
İstiskâ, 3, 4) .
Çoğunluk İslâm hukukçularına göre, küsûf namazı iki rek'at olup, her
rek'atte iki kıyâm, iki kırâat, iki rükû ve iki secde bulunur. Sünnet olan
okuyuş şöyledir: İlk kıyamda Fatiha'dan sonra, Bakara sûresi veya ona denk
bir sûre, ikinci kıyamda Fatiha'dan sonra, bundan daha az, üçüncü kıyamda
Fatiha'dan sonra, daha da az, dördüncü kıyamda yine Fatiha'dan sonra, bir
öncekinden daha az miktarda Kur'ân okunur. Kıyamda ilk okuyuştan sonra
rukûya varılır, sonra doğrulur ve ikinci okuyuşu yapar, sonra yine rukûya
varılır ve secdeye gidilir. İlk rukûda yaklaşık yüz, ikincide seksen,
üçüncüde yetmiş ve dördüncüde elli âyet okuyacak kadar 'Sübhanallah=
Allâh'ım seni bütün noksan sıfatlardan tenzih ederim' der (Zühaylî,
el-Fıkhu'l-İslâmî ve Edilletuh, 1405/1985, II, 399) . Çoğunluğun bir rek'atta
iki rüku için dayandığı delil şu hadistir. Abdullah b. Amr şöyle demiştir:
Hz. Peygamber (s.a.s) zamanında güneş tutulduğunda 'namaz toplayıcıdır' diye
nidâ olundu. Rasûlüllah (s.a.s) bir secdede iki rükû yaptı, sonra ayağa
kalktı, tekrar bir secdede iki rükû yaptı. Sonra güneş açıldı. Hz. Aişe
şöyle dedi: Bu namazın rükûundan daha uzun hiç rükû yapmadım. Secdesinden,
daha uzun hiç bir secde de yapmadım' (eş-Şevkânî, a.g.e., III, 325) .
Ebû Hanîfe'ye göre, imam, küsûf namazında okuyuşu gizli yapar. İbn Abbas
şöyle demiştir: 'Rasûlüllah (s.a.s) ile küsûf namazı kıldım. O'nun
kıraatinden bir harf bile işitmedim' (Zeylaî, Nasbu'r-Râye, II, 232) . Husûf
namazı ise, münferid olarak ve gizli okuyuşla kılınır. İmam Muhammed ve Ebû
Yusuf'a göre ise İmam Küsûf namazında sesli okur. Çünkü Hz. Âişe, Rasûlüllah
(s.a.s) 'in böyle bir namazda sesli okuduğunu söylemiştir (eş-Şevkânî,
a.g.e., III, 331; Zeylaî, a.g.e., II, 232; bk. İbnü'l Hümâm, Fethu'l-Kadir,
432-436; el-Kâsânî, Bedâyîu's-Sanâyi: I, 281-282, Meydânî, el-Lübâb, I,
121) .
Hanefi ve Hanbelîlere göre, küsûf namazı için hutbe yoktur. Çünkü Hz.
Peygamber hutbeyi değil, yalnız namazı emretmiştir. O'nun namazdan sonra
hutbe irad etmesi, hükmü bildirmek içindir. O'nun bir küsûf namazından sonra
yaptığı bir konuşma şöyledir: 'Şüphesiz güneş ve ay Allah'ın mucizelerinden
bir mucizedir. Bir kimsenin ölümü veya dünyaya gelmesi yüzünden tutulmazlar.
Bunu görünce Allah'a dua edin, namaz kılın ve sadaka verin. Şüphesiz şu
makamımda size söz verilen her şeyi gördüm. Beni öne geçer gördüğünüzde ben
de kendimi Cennet'ten bir salkım almayı arzu eder görüyordum. Beni biraz
geri çekilirken gördüğünüzde ben Cehennem'in bir kısmının diğer tarafını
yediğini görüyordum ' (Müslim, Kusuf, 3901; Mâlik, Muvatta', I, 186;
Beyhakî, III, 323, 324; Şevkânî, a.g.e., III, 325) . Hadîsin başka bir
rivayeti şöyledir:
'Cehennemi gördüm. Bugünkünden daha korkunç bir manzarayı hiç görmemiştim.
Cehennemliklerin çoğunun kadınlar olduğunu gördüm'. Bir sahabenin, bunun
sebebini sorması üzerine, de şöyle buyurdu: 'Onlar kocalarına nankörlük
ediyorlar. Hatta sen onlardan birine bütün ömür boyu iyilik yapsan, sonra
sende küçük bir kötülük görse, şimdiye kadar senden zaten hiç iyilik
görmedim, der' (Buhârı, İbn Abbas'tan, II, 28; Mâlik, Muvatta', I, 186; İbn
Huzeyme, 1379; Beyhakî, III, 321) .
(K.S.F) Kökünden 'küsûf' ve (H.S.F) kökünden 'husûf' sözlükte; güneş ve ay
tutulmasını ifade eden iki mastar. Küsûf; daha çok güneş tutulması, husûf
ise, ay tutulması için kullanılır. Küsûf, astronomi ilmi bakımından; güneş
ışıklarının tamamının veya bir bölümünün, gündüz, güneşle dünya arasına
ay'ın gölgesinin girmesiyle dünyanın belli bir yöresine ulaşamamasıdır.
Husûf ise, geceleyin ay ışığının tamamının veya bir bölümünün, dünyanın
gölgesinin güneşle ay arasına girmesi yüzünden dünyaya ulaşamamasından
ibarettir. Bu iki terim, birbirinin yerine de kullanılabildiği için, bunlara
'iki küsûf' veya 'iki husûf' da denilmiştir.
Küsûf ve husûf namazı İslâm hukukçularının büyük çoğunluğuna göre müekked
sünnettir. Yalnız Hanefî ve Mâlikîler husûf namazım mendûb görürler.
Kur'ân'da şöyle buyurulur: 'Gece, gündüz güneş ve ay, O'nun varlığını
gösteren âyetlerdendir. Güneşe veya ay'a secde etmeyiniz. Bütün bunları
yoktan var eden Allah'a secde ediniz' (Fussilet, 41/37) . Bu âyet-i kerîme,
ay ve güneş tutulması sırasında, bunları yaratan Allah için namaz kılmaya
işaret etmektedir.
Hz. Peygamber, (s.a.s) oğlu İbrahim vefat ettiği zaman üzülmüştü. Aynı günde
güneşin tutulması üzerine bazı. insanların, güneşin de Hz. Muhammed'in
üzüntüsüne ortak olduğunu öne sürmesi üzerine, Allâh'ın elçisi şöyle
buyurmuştur: 'Şüphesiz güneş ve ay, Allâh'ın âyetlerinden iki âyettir.
Herhangi bir kimsenin ölümü veya dünyaya gelmesi yüzünden tutulmazlar. Siz
onların tutulduğunu gördüğünüz zaman, tutulma sona erinceye kadar namaz
kılınız ve dua ediniz' (Buhârî, Küsûf, 1,3,8,13,15,17; Müslim, Kusûf, 10;
Ahmed b. Hanbel, IV, 249, 253; eş-Şevkânî, Neylü'l-Evtâr, III, 326) .
Küsûf namazı, mukîm veya misafir olsun, beş vakit namazla yükümlü olan erkek
ve kadınlar için meşrûdur. Çünkü küsûf ve husûf namazında Rasûlüllah
(s.a.s) 'in uygulaması böyle olmuştur. Bu namaz ezan ve kametsiz kılınır. Bir
münâdî sadece 'essalâtü câmia= namaz toplayıcıdır' diye seslenir
(eş-Şevkânî, a.g.e., III, 325) . Cemaatle veya tek tek, gizli veya açık
okunarak, hutbeli veya hutbesiz kılınması mümkün ve caizdir. Ancak bu
namazın mescidde ve cemaatle kılınması daha fazîletlidir.
Deprem, fırtına, yıldırım düşmesi, şiddetli yağmur, dolu, kar ve salgın
hastalık gibi felâket zamanlarında, cemaatsiz olarak, diğer namazlar gibi
iki rek'at namaz kılmak mendub'tur. Burada küsûf namazına kıyas yapılmıştır
(Zeylaî, Nasbu'r-Râye, II, 234, 235) .
Hanefilere göre küsûf namazı, bayram, cum'a ve nâfile namazlar gibi iki
rek'attan ibarettir. Ezansız, kametsiz, hutbesiz kılınır ve her rek'at; bir
rükû ve iki secdeli olur. Delil, Ebû Davud'un naklettiği şu hadistir:
'Rasûlüllah (s.a.s) iki rek'at namaz kıldı ve rek'atlarda ayakta duruşları
(kıyamı) uzun yaptı. Sonra geri döndü, güneş açılınca da şöyle buyurdu:
'Bunlar, Allah'ın kendisiyle kullarını korkuttuğu belgelerdir. Bu gibi
mucizeleri gördüğünüz zaman, farz namazlardan en yeni kıldığınız namaz gibi
namaz kılınız' (Buhârî, Küsuf, 6, 14; Müslim, Küsûf, 21, 24; Ebû Dâvud,
İstiskâ, 3, 4) .
Çoğunluk İslâm hukukçularına göre, küsûf namazı iki rek'at olup, her
rek'atte iki kıyâm, iki kırâat, iki rükû ve iki secde bulunur. Sünnet olan
okuyuş şöyledir: İlk kıyamda Fatiha'dan sonra, Bakara sûresi veya ona denk
bir sûre, ikinci kıyamda Fatiha'dan sonra, bundan daha az, üçüncü kıyamda
Fatiha'dan sonra, daha da az, dördüncü kıyamda yine Fatiha'dan sonra, bir
öncekinden daha az miktarda Kur'ân okunur. Kıyamda ilk okuyuştan sonra
rukûya varılır, sonra doğrulur ve ikinci okuyuşu yapar, sonra yine rukûya
varılır ve secdeye gidilir. İlk rukûda yaklaşık yüz, ikincide seksen,
üçüncüde yetmiş ve dördüncüde elli âyet okuyacak kadar 'Sübhanallah=
Allâh'ım seni bütün noksan sıfatlardan tenzih ederim' der (Zühaylî,
el-Fıkhu'l-İslâmî ve Edilletuh, 1405/1985, II, 399) . Çoğunluğun bir rek'atta
iki rüku için dayandığı delil şu hadistir. Abdullah b. Amr şöyle demiştir:
Hz. Peygamber (s.a.s) zamanında güneş tutulduğunda 'namaz toplayıcıdır' diye
nidâ olundu. Rasûlüllah (s.a.s) bir secdede iki rükû yaptı, sonra ayağa
kalktı, tekrar bir secdede iki rükû yaptı. Sonra güneş açıldı. Hz. Aişe
şöyle dedi: Bu namazın rükûundan daha uzun hiç rükû yapmadım. Secdesinden,
daha uzun hiç bir secde de yapmadım' (eş-Şevkânî, a.g.e., III, 325) .
Ebû Hanîfe'ye göre, imam, küsûf namazında okuyuşu gizli yapar. İbn Abbas
şöyle demiştir: 'Rasûlüllah (s.a.s) ile küsûf namazı kıldım. O'nun
kıraatinden bir harf bile işitmedim' (Zeylaî, Nasbu'r-Râye, II, 232) . Husûf
namazı ise, münferid olarak ve gizli okuyuşla kılınır. İmam Muhammed ve Ebû
Yusuf'a göre ise İmam Küsûf namazında sesli okur. Çünkü Hz. Âişe, Rasûlüllah
(s.a.s) 'in böyle bir namazda sesli okuduğunu söylemiştir (eş-Şevkânî,
a.g.e., III, 331; Zeylaî, a.g.e., II, 232; bk. İbnü'l Hümâm, Fethu'l-Kadir,
432-436; el-Kâsânî, Bedâyîu's-Sanâyi: I, 281-282, Meydânî, el-Lübâb, I,
121) .
Hanefi ve Hanbelîlere göre, küsûf namazı için hutbe yoktur. Çünkü Hz.
Peygamber hutbeyi değil, yalnız namazı emretmiştir. O'nun namazdan sonra
hutbe irad etmesi, hükmü bildirmek içindir. O'nun bir küsûf namazından sonra
yaptığı bir konuşma şöyledir: 'Şüphesiz güneş ve ay Allah'ın mucizelerinden
bir mucizedir. Bir kimsenin ölümü veya dünyaya gelmesi yüzünden tutulmazlar.
Bunu görünce Allah'a dua edin, namaz kılın ve sadaka verin. Şüphesiz şu
makamımda size söz verilen her şeyi gördüm. Beni öne geçer gördüğünüzde ben
de kendimi Cennet'ten bir salkım almayı arzu eder görüyordum. Beni biraz
geri çekilirken gördüğünüzde ben Cehennem'in bir kısmının diğer tarafını
yediğini görüyordum ' (Müslim, Kusuf, 3901; Mâlik, Muvatta', I, 186;
Beyhakî, III, 323, 324; Şevkânî, a.g.e., III, 325) . Hadîsin başka bir
rivayeti şöyledir:
'Cehennemi gördüm. Bugünkünden daha korkunç bir manzarayı hiç görmemiştim.
Cehennemliklerin çoğunun kadınlar olduğunu gördüm'. Bir sahabenin, bunun
sebebini sorması üzerine, de şöyle buyurdu: 'Onlar kocalarına nankörlük
ediyorlar. Hatta sen onlardan birine bütün ömür boyu iyilik yapsan, sonra
sende küçük bir kötülük görse, şimdiye kadar senden zaten hiç iyilik
görmedim, der' (Buhârı, İbn Abbas'tan, II, 28; Mâlik, Muvatta', I, 186; İbn
Huzeyme, 1379; Beyhakî, III, 321) .