Değil (Tahmis) Şiiri - Mehmet Fatin Baki

Vaktimin kıymeti var, boş yere isrâf değıl
Hakkın ihsânı yeter, gayrisi ithâf değıl
Yazdığım eş'ara bak, sözleri güzâf değıl
'Tût-i mucize gûyem ne desem lâf değıl
Çarh ile söyleşemem, âyinesi sâf değıl.' (1)

İthâf = armağan Güzâf = boş lakırdı
Tût-i mu'cize gû = mucize söyleyen papağan

Her gönül tutkunu mevlâya eder hamd-ü senâ
Lâkin Allahına abd olma sözünden cayana
Şükr ve duaları günlük umûrdan saymayana
'Ehl-i dildir diyemen sînesi sâf olmayana
Ehl-i dil birbirini bimemek isnsâf değıl.! (1)

Hamd-ü senâ = şükür ve övgü Umûr = işler

Olacaktır gelecek herkese meftûh dârım
Aruzun belki bilir kıymetini dümdârım
Belki bir hüzn verecek sizlere telh eş'ârım
'Yine endişe bilir kadr-i dürr-i güftârım
Rüzigar ise deni, dehr ise sarrâf değil.! (1)

Meftûh = açık Dümdâr = artçılar, sonradan gelenler
Telh = acı Denî = alçak Sarraf= değer veren tüccar
Kadr-i dürr-i güftâr = İnci sözlerimin kıymeti

Geldi berceste beyitler yüreğimden dilime
İltifat yağdı mukaffâlı gönül gazelime
Dileriz bin kez özür yaptığımız her zelime
'Girdi müftâh-ı der-i genci ma'ani elime
Âleme bezl-i güher eylesem itlâf değıl.! (1)

Berceste = latif ve manalı Zelim = hata, yanlış
Müftâh-ı der-i genci ma'ani = manalar hazinesi kapısının anahtarı Bezl- güher = cevher dağıtma

Edeb'i terbiyenın çok gerekirken ref'i
Kalamaz sonsuza dek saklanan efkâr mahfi
Taşıyorken Fatinin sırr ile memlû keffi
'Levh-i mahfûz-ı sühandır dil-i pâk Nef'i
Tab'ı yârân gibi dükkânçe-i sahhâf değıl. ' (1)

Ref' = yüceltmek Mahfi = saklı Memlu = dolu
Keff= el, avuç Tab'ı yârân = dost emrine tabi
Levh-i mahfuz-ı sühandır = ilahi ilmin sözüdür
Dil-i kâk-ı Nef'i = Nef'inin temiz gönlü
Dükkançe-i sahhaf = küçük kitap dükkanı

(1) Nef'inin gazelinden

Feilâtün (fâilâtün) feilâtün feilâtün feilün (fa'lün)
. . / / (/ . / /) . . / / . . / / . . / (/ /)