Totem Nedir? 1 Şiiri - Bayram Kaya

Aslında bu yazının gayesi totem kavramına tanımlamayla belirtmek değil. Dizi okundukça okunandan totemi manaya ilişkin anlamları kendimizin çıkarmasıdır. Yine de çeşitli bağıntıları içinde çeşitli tanımlarla konuya yön vermek isterim.

İlk kolektif yaşam biçimlerini düzenleyen söylem olarak Totem kavramı anlamca sosyolojik bir kelime olması aslında çok daha baskın tanımlamadır. Totem sosyal anlama olsa da totem “sosyo-nesnel” bir mana ilkesidir.

Totem, mana olarak özneldir. Ama totem manasının çıkış noktası nesnel grubun yaşam ilişkileridir. Bu nedenle totemi mana özne nesneldir. İlk totemi alanın inşacıları için totemi mana doğada hep bir arada dayanışma içinde sağlama yapmanın veya sağlama yaptırmanın girişim ilkesiydi. Böyle somuttu.

Totemi mana ilkesi grubun bir arada ve doğada sağlama yapar olmasındaki anlamla kolektifçe yaşamın düzen ilkesidir. Ve grubun sağlama düzen ilkesidir. Bu düzen ilkesi içinde süreç, kişi ömrüne göre yavaş değişir.

Yavaş değişen totemi süreç nedenle totemin özne-nesnel anlamı izlenim olarak kayar. Sonraki kuşakların algısı içine totemi yaptırımlar totemden çıkan kadim söz olarak yansır. Bu yansıma da “böyle gelmiş böyle gider” söylemi şeklinde bir anlamaya dönüşür. Böylece cevap verilemeyen neden sellere bu söz cevap olur.

Totem kavramı “özne nesnel bir fiziki bileşik alan” etkisi içinde doğar. Bileşik alan da hissedilen bu etki “alan öznelerini” alanın ortak anlayışı içine sokar. Kolektif alan girişmesinin dıştan kişiler üzerine “kolektif bir kuvvet etkisi” vardır. Bu kuvvet kişileri, kendi kişileri arasında senkron edici bir etkilenme içine sokar

ALAN, kendi etki alanı içindeki “YÜK HAREKETİYLE” girişince bir KUVVET doğar. Kolektif alan içinde doğan bu alan kuvvetlerinden birisi de “ortamın kişileri eşzamanlı davrandırma kuvvetidir”. Totem alan içindeki “yük hareketlerini taşıyan” bileşim parçalarından birisi de kişilerdir (öznelerdir).

Öznenin açlıkla yüklenmesi, öznenin güvende olma isteği, öznenin yarın endişesi, öznenin sevinç ve kaygıları vs. hepsi tek tek kişi üzerine yüklenmekle kişiler totem alanın ÖZNEL YÜK HAREKETİNİ oluştururlar. Bir totem alan ortaya koymadıkça düzenli ve izole edici, tekrarlanır senkron kuvveti ortaya çıkamaz.

Alan girişmesi içinde dışta kişi ve kişiler arasında kişileri senkron edici etkin bir kuvvetten kaynaklı ortak anlayış oluşur. Bu anlayışın mana etkisi sistem özneleri üzerine kuvvet uygular. İşte bileşik totem alandaki totem alan etkisinin kişileri, kişiler arası senkron etkisine sokan kuvvete “totem etkili kuvvet” denmiştir.

Yani hemcinslerimiz izole bir alanda oluşmakla anlamlandıramadıkları “NEDEN SEL ALAN ETKİSİNİ” animizmden kalan anılarla düşündüler. Eski animist anı her şeyin kendisi gibi canlı olması anlayışıydı.

Kolektif alan içinde olup biteni de etrafta saklanmış olan bu canlılar yapıyordu. İşte bu groteskti anlama ilk kez kolektif alan içinde herkesle birlikte ortakla sılan ve kolektif alanda kolektif etkilerle kolektif kişileri ortak anlayışta senkron eden düşünceydi. Bu düşünceye totemi düşünce diyecektik.

Totemi mana kolektif etkiden hareketle eskinin canlıcılık anlayışlı bağlamıyla (animist bağlamıyla) totem kendileri gibi canlı konuşan gizlenmiş ve meydanda olmayan bir tasavvurdur.

Günün şartları içinde neden sel bir etkiye totemden demek veya totemin istemesi demek o günlerin koşulları içinde normaldi.