"arkud" "dikmece" "tellit Ahmar"

Dikmece derler şimdi adına,
ama bu tepe kendini öyle çağırmaz.
Toprak hafızasını değiştirmez;
insan değiştirir,
harita değiştirir,
ad değiştirir
ama tepe kalır.

Bir zamanlar Arkud’du burası.
Kızıldı toprağı,
gün batımı değil bu kızıllık,
yüzyılların birikmiş suskunluğuydu.
Arapça söyledi adını rüzgâr: Tellit Ahmar,
Ermenice yazdı taşlara zaman,
zeytin ağaçları mühürledi.

Bu köy bir bağdı,
bir tarla değil yalnızca;
zeytinlikti ama ekmekten çok
hafıza verdi.
Her ağaç bir soydu,
her kök bir hikâye,
her dal bir çocuğun adıydı.

Hanna Dağı yükselirdi üstüne,
dağlar zaten hep tanıktır;
insanın unuttuğunu
taşlar ezbere bilir.
Yahya’nın Tarlası uzanırdı ovaya—
bir ad,
bir emek,
bir ömürlük ter
bir satıra sığmıştı.

Sonra bir çağ kapandı.
Kapı gıcırdamadı,
çığlık atmadı tarih—
sessizce çıktı insanlar evlerinden.
Anahtarlar duvarda kaldı,
ekmek yarım kaldı,
çocukların ayakkabıları
eşiklerde yetimleşti.

Kalanlar kaldı.
Gelenler geldi.
Kimisi mürebbiye idi,
kimisi kâhya,
kimisi ırgat—
toprağı tanıyorlardı
ama toprağın geçmişini
toprak kadar iyi bilemezlerdi.

Zaman mülk dağıttı,
tapular yazıldı,
sınırlar çizildi.
Ama Hanna Dağı
adını teslim etmedi.
Yahya’nın tarlası
başkasının oldu belki,
ama adı direndi.

Şimdi Dikmece derler.
Yeni bir ad,
eski bir yük taşır.
Hiç Ermeni yaşamaz artık bu köyde—
ama hiçbir Ermeni de
tam olarak gitmiş değildir.

Çünkü Arkud,
toprağın altına gömülmüş bir geçmiş değil;
üstünde yürüdüğümüz bir gerçektir.
Zeytin dalları hâlâ
Ermenice dua eder rüzgâra,
Arapça cevap verir gökyüzü.

Dikmece,
bir köy değil yalnızca—
üst üste binmiş hayatların
suskun bir destanıdır.
Ve Arkud,
adı silinse de
toprağın dilinde
hâlâ hayattadır.