Haydar Şiiri - Kemter Abdal

Bu şiir, ilahi dostla kurulan bir diyalog ve bu diyalog sonucunda yaşanan manevi açılımları, sırların ifşa olmasını ve ilahi kudretin tezahürlerini etkileyici bir şekilde anlatıyor. Şairin bugün dosta bir soru sormasıyla başlayan şiir, bu sualin cevabının batıni (içsel, gizli) olanın zahir (açık, görünür) kılınmasıyla geldiğini ifade ediyor. Dosta varıp kelam eyleyince, yani onunla konuştuğunda, dostun sırrını ifşa etmesi, ilahi bilginin ve sırların açığa çıkmasını simgeliyor. Dostun âsumândan (göklerden) seyran edip yalanı gerçek eylemesi, ilahi bakış açısıyla dünyevi yanılgıların ve illüzyonların gerçekliğe dönüşebileceğini veya ilahi hikmetin olayların görünürdeki yüzünün ötesinde bir anlam taşıdığını gösteriyor. Şairi âh u zârdan (inilti ve feryattan) çekip dertleri derman eylemesi, ilahi lütfunun acıları dindirebileceğini ve çareler sunabileceğini ifade ediyor. Hakk'ın hükmünü gösterip Firavun'u kul eylemesi, ilahi kudretin en güçlü ve kibirli olanları bile boyun eğdirebileceğini sembolize ediyor. Aşkın şarabını içip Belkıs'ı da yâr eylemesi, ilahi aşkın insanları dönüştürücü ve yakınlaştırıcı gücünü, hatta farklı inanç ve konumlardaki insanları birleştirebileceğini gösteriyor. Şiirin son dörtlüğü, ilahi kudretin insanlık tarihindeki önemli dönüşümlerine işaret ediyor. Bu karmaşa deryasından, bu hiçliğin aynasından, bu acının diyarından Âdem'i Haydar eylemesi, ilk insanın yaratılışındaki ilahi sırrı ve ona verilen değeri vurguluyor. "Haydar" kelimesi, Hz. Ali'nin lakabı olup cesaret, güç ve liderlik anlamlarını taşır. Burada Âdem'e atfedilmesi, insanın potansiyelindeki yüceliğe ve ilahi hilafete işaret ediyor olabilir. Şiir, ilahi dostla kurulan manevi bağın, sırların açığa çıkmasına, dertlerin derman bulmasına ve ilahi kudretin evrendeki tezahürlerine aracılık ettiğini güçlü bir şekilde ifade ediyor.