Aslında bu tür fikirleri açıklama, uygulama; toplumsal fikir açıklamadır. Ve fikir özgürlüğünün temeli, siyaseten fikrinizi ifade etmenizdir. Bu da en temel hakkınızdır. Toplumun soyut emek gücünün birikip aktarılması ile öğrenilen, zihin düşünme gücü kalıplarıdırlar.
Toplumsal fikrinizi açıklamayı üretip, takip etmenizdir. Bunun üzerinde nicelenmenizdir. Toplumsal gelişme dayanağı sağlanamayan düşünceler, uygulanır değildir. Tıpkı bizim tekil kişi olarak, penisilini yapamaz oluşumuz gibi. Ama toplumumuz bunu bilir ve üretir. Biz de bu bilginin kullanımını ve fikir ifade özgürlüğünü, kullanırız. Yani düşünceyi açıklama özgürlüğü artık sık sık ve gerektiğinde, üretilen bir bilgiyi kullanma, özgürlüğü olmaktadır.
Bunlar, Dünya ölçeğine doğru da, davranılabilinen genel düşünsel muktedir yapabilirlikli, özgürleşen toplumsal anlatım (ifade) özgürlüğü eylemsellik edimleridir. Burada, toplumların patent yapan fikir ve kanaat açıklamaları karşımıza çıkar.
Fikir açıklama özgürlüğünün temeli de toplumsaldır. Toplumsal üretim ve paylaşımların, yaşanan, olumlu olumsuz, yaşantılaşmasıdır. Paylaşımınızı ve sürekli yeni ilişkilenişini konu alır. Pratikten, özneye yansıyan, öznenin konusu olan, bir açıklıkla, sözel, yazılı ve eylem koyucu anlatımdır. Yani insanlar toplumda olmasa idi, ne fikirleri, ne fikir anlatma zahmetleri, nede bu yüzden dışlanan, kodese girme müşkülatları olacaktı. Kanıları olacaktı.
Böyle mi görünür gökyüzü her zaman?
Her zaman güzel mi bu kadar,
Bu eşya, bu pencere?
Değil,
Vallahi değil;
