'ben hak ettim, sen tembelsin'' gerçekte ...

Alain de Botton, bugünün dünyasını şöyle özetliyor: “Ben başardım, çünkü hak ettim.”

Kulağa müthiş geliyor. Çalış, erken kalk, hırslan, vazgeçme; başarı zaten kapıda! Ama bu cümlenin gizli yüzü var: Eğer başarı seninse, başarısızlık da senin ayıbın sayılıyor.

Eskiden fakirlik biraz talihsizlik olarak görülürdü. Bugün ise çok daha acımasız bir yaklaşım var: “Çalışsaydın sen de yapardın.” İşsizsen tembelsin, borcun varsa beceriksizsin.

Peki ya aileden gelen zenginlik? O hiç konuşulmuyor. Halbuki bazıları doğduğu gün zaten avantajlı: sermayesi hazır, evi hazır, çevresi hazır. Başarıları kendi çabalarıyla değil, çoğu zaman start çizgisini bizden kilometrelerce önde geçtikleri için geliyor.

Ama sosyal medyada bunun adı “çalışkanlık” oluyor. Instagram’a bakıyorsun: Adam/Kadın sabah 5’te kalkıyor, soğuk duş alıyor, koşuya çıkıyor, kahvesini yudumlarken yeni iş fikrini anlatıyor. Altına da yazıyor: “İstersen sen de yapabilirsin.” Tabii… Evinde spor salonu, cebinde yatırımcı, arkasında aile desteği varsa, kim yapamaz ki?

LinkedIn desen ayrı bir dünya. İnsanlar “Bugün büyük bir kilometre taşına ulaştım” diye sayfalarca yazıyor. Sen ekranın başında düşünüyorsun: “Benim hayatımda kilometre taşı değil, en fazla kaldırım taşı var.” Oysa sen de çalışıyorsun, uğraşıyorsun. Ama iş sadece emek değil; şans, doğru aile, doğru çevre, doğru zaman da işin yarısı.

İşte burada Botton’un dediği “iş snobluğu” devreye giriyor. Başarılı olan, kendi emeğini göklere çıkarırken başkasının koşullarını görmüyor. Bu da aslında kibirden başka bir şey değil.

O yüzden başarısızlığı kişisel bir utanç gibi görmekten vazgeçmeliyiz. Şansı, aileden gelen imkânları, içinde bulunduğumuz şartları hesaba katmalıyız. Ve başarıyı sadece kariyer ve parayla ölçmek yerine dostlukla, aileyle, sanatla, hatta bazen hiçbir şey yapmadan geçen huzurlu dakikalarla da tanımlamalıyız.

Çünkü bazen en çok duymamız gereken cümle şudur: “Olmadıysa sorun sende değil.” Sabah 5’te kalkmasak da, LinkedIn’de başarı destanları yazmasak da hayat akıyor. Belki de gerçek başarı; birbirine anlayışla yaklaşmak, zenginliğin şansa da bağlı olduğunu unutmamak ve kendimizi hırpalamaktan vazgeçmektir.

Yazan
Korhan KÜLÇE