Alak Suresi Üzerine Şiiri - İsmail Ateş

SURENİN TANITIMI Bu Sure 19 ayettir. Hz.Peygamberin Mekke Döneminde inmiştir.Sure adını ikinci ayette yer alan "alak" kelimesinden almıştır. Peygamberimiz "Hira mağarasında iken Ona ilk gelen vahiy Alak Suresinin ilk beş ayeti olduğu kaynaklarda belirtilmiştir. İlk beş ayet eğitim ve bilginin inşasını oluşturur. Surede okumanın ve kalemin önemine, insanın yaratılış evresine, Allah'ın cömert oluşuna, insanın azgınlığı ve kendini yeterli gördüğüne ve bu tür insanların kötü sonu anlatılır. TEFSİRİ 1.Ayette Sureye "Yaratan Rabb'inin adıyla oku" diye başlanılmaktadır.Oku hitabı vahyin ilk muhatabı Hz.Peygamber'edir.OysaHz.Peygamber daha önce kitap okuyamıyordu ve eliyle yazı yazamıyordu.(Bakınız:Ankebut Suresi 48.Ayet Şura Süresi 52.Ayet) Hz Peygamber okuma bilmediği halde ilk siyer kitabı yazarı İbni İshak'ın Sire'sinde belirttiğine göre Peygamberimize Cebrail "oku" diye ilk vahyi indirdiğinde Cebraile "ne okuyayım?" diye soru sormuştur. Bununla beraber ayette ne okunacağı belirtilmemiştir.Tümleci verilmediği için okumaya değer herşeyin okunabileceği söylenebilir.Okumak ,öğrenmenin ilk adımıdır.Yapılacak her işin ilk aşaması eğitimdir. Okuma görevinin ilk muhatabı Hz.Peygamber olsa da bu vazife bütün müslümanların ilk görevidir. Ayette okumaya Yüce Yaratıcının adını anarak başlanılması talep edilmektedir.Bu sebeble Kur'an okunmaya başlanınca kovulmuş Şeytan'dan Allah'a sığınılması gerekir.(Bakınız:Nahl Suresi 98.Ayet) 2.Ayette geçen " O insanı bir embriyodan yarattı." Alak: "Alaka" kelimesinin çoğuludur.Mutlak olarak ilişken ve yapışkan olan her nesneye ad olmuştur.Sözlük olarak yapışmak,ilişmek,bağ ,sülük ,kuyu makarası,işlek yol gibi maddi anlamlar gelebileceği gibi ilgi ve sevgi gibi manevi anlamlara da gelebilir. Ayette maddi bir anlam verilirse insanın yaratılış aşaması olan rahim cidarına yapışan anlamında "embriyo" safhası kastedilir. Manevi bir anlam verilecek olursa "sevgi" anlamı verilebilir. Kur'an Ayetleri insanların toprak halinden bebek olarak doğuncaya kadar ana rahminde geçirdiği yedi evreden söz eder:(Bakınız : Hac- 5, Mü'minun -14, Mü'min 67,Kıyame-37-39, İnsan-2) 1.Evre:Toprak 2.Evre:Nutfe(Zigot) 3.Evre: Alak/Alaka(Embriyo) 4.Evre:Mudğa(Bir çiğnem et) 5.Evre:Kemik 6.Evre:Kemiğe et giydirme 7.Evre:Başka bir varlık inşa etme. 3.Ayette geçen " Rabbin en cömerttir, oku" Okuma emri tekrar edilerek okumanın önemi ve öğrenmede tekrar etme yönteminin önemine dikkat çekilmiştir. İnsan okumayı gerçekleştirdiğinde Yüce Rabbimizin insanı eğiterek en büyük cömertliği göstermeştir. 4.Ayette geçen "O kalemle öğretti." Yüce Rabbimiz insana kalemle yazı yazmayı,şekiller ve resimler çizmeyi öğretti.Bununla beraber insana kalem kullanmayı, kalemin üzerine yazılan malzemeleri , kalemin mürekkebini vb.yazının, kaydetmenin önemini belirtir.Nitekim Rabbimiz kaleme ve kalemin yazdığı satırlara yemin ederek kalemin önemine dikkat çekmektedir.(Bakınız:Kalem 1-2) 5.Ayette geçen " O insana bilmediğini öğretti." Yüce Rabbimiz önce Hz.Adem'den başlayarak ona bütün isimleri öğretti.(Bakınız:Bakara 31) Ayrıca diğer peygamber vasıtasıyla gönderilen ilahi sayfa ve kitaplarla bütün insanlara bilmediği bilgileri öğretmiştir.Bunun yanında çeşitli ayetlerle gözlem yapmayı,araştırma yapmayı,doğru düşünmeyi insanlara nasıl öğreneceklerini hatırlatmıştır. 6.Ayette geçen " Hayır, doğrusu insan elbet azgın olur." Allah'ın insanları eğitmesine karşın yine de insanların çoğu nasıl yaratıldığını unutarak doğru yoldan çıkarak azar,haddini aşar. 7.Ayette geçen" kendisini yeterli diye görür." Doğru yoldan çıkıp azmasının sebebi aciz bir varlık olduğunu unutarak kendisini yeterli görür,gururlanır ve diğer insanlara ve Allah'a karşı kibirlenir. 8.Ayette geçen "Şüphesiz dönüş Rabb'inedir." Bir gün gelip öleceğini ve Allah'a hesap vereceğini inkar eder.Oysa ahiret günü ve Allah'ın hesap sorması mutlaka gerçekleşecektir. 9.Ayette geçen " Gördün mü engelleyeni" Yüce Allah Hz.Peygamberden kıyamete kadar müslümanların çeşitli engel ve engelleyiciler olacağını bizlere hatırlatmaktadır.Engeller ve engelleyiciler mü'minlerin Allah'a kulluk yolunda direncini kırmamalıdır. 10 Ayette geçen " Namaz kılınca bir kulu" Müslümanların kıldığı namazın engelleyenler tarafından engellenmek isteneceği hatırlatılır.Nitekim Ebu Cehil "Eğer Muhammed'i Kabe'de namaz kılarken görürsem boynunu çiğnerim." diyerek öfkesini belirtmiştir.Bu şekilde kıyamete kadar namaza ve gerçek dine karşı Ebu Cehil karekterinde olan insanlar var olacaktır. 11.Ayet " Gördün mü ya hidayet üzerinde ise" Hidayet ve doğru yol üzerinde olanları engellemenin yanlışlığı hatırlatılır. 12.Ayette geçen" Veya takvayı emrederse" Veya o kul takvaya , sorumluluk ve günahlardan sakınmayı emrederse yine engellemenin yanlışlığı hatırlatılır. 13.Ayette geçen " Gördün mü yalanladı veya yüz çevirdiyse" Hidayet ve takvayı yalanlarsa veya kulak asmayıp yüz çevirirse o zaman büyük bir hata yapar. 14.Ayette geçen " O Allah'ın gördüğünü bilmez mi " Yalanlalayıp yüz çeviren bu kâfirleri Allah'ın gördüğünü anlayamazlar. 15.Ayette geçen " Hayır alnından yakalarız vazgeçmezse" Bu şekilde olumsuz durumlarına devam ederlerse o kâfirleri suçlular gibi alnından yakalarız. 16.Ayette geçen " Yalancı ve günahkar alnı" Bunların özellikleri sürekli yalan söylemeleri ve günah işlemeleridir.Bunların alnı yalan ve günaha bulaşmıştır. 17.Ayette geçen " Hemen çağırsın yandaşlarını" Onlar müttefik ve dostlarını istiyorlarsa çağırsın da Allah'ın alnından yakalamalarına o müttefikleri engel olsunlar.Fakat engel olamazlar.Çünkü yandaşlarının buna gücü yetmez. 18.Ayette geçen " Biz de çağıracağız Zebanileri" Biz de Cehennem'de görevli melekler olan Zebanileri çağırırız ki kaçmasınlar. 19.Ayette geçen "Sakın ona itaat etme, secde et ve yaklaş." Sakın bu gibi kâfirlere boyun eğmeyin,Allah' a namaz kılarak secde etmeye devam edin ve bu şekilde secde ile Allah'a yaklaşın. SUREDEN ALINAN BAZI DERSLER 1-Okumak ,öğrenmenin ilk adımıdır.Yapılacak her işin ilk aşaması eğitimdir.Okuma vazifesi bütün müslümanların ilk görevidir. 2-Kur'an okunmaya başlanınca kovulmuş Şeytan'dan Allah'a sığınılmak gerekir. 3-Öğrenmede tekrar etme yönteminin önemine dikkat çekilmiştir. 4-İnsana kalem kullanmayı, yazının ve kaydetmenin önemini belirtilir. 5-Yüce Rabbimiz insana bilmediği her şeyi öğreten ilk öğretmendir. 6-İnsanların çoğu nasıl yaratıldığını unutarak doğru yoldan çıkarak azar,haddini aşar. Diğer insanlara karşı kibirlenir. 7-Müslümanların doğru yolda ilerlerken çeşitli engel ve engelleyiciler olacağını fakat bu durumun Allah'a kulluk yolunda direncini kırmamalıdır. 8-Yüce Allah'ın herşeyi gördüğünü unutmamalıyız. 9-Kafirlerin olumsuz durumlarına devam ederlerse suçlular gibi alnından yakalayıp gereken cezayı vereceği belirtilir. 10-Kafirlere Müslümanlar'ın boyun eğmeyip namaz kılarak secde ederek Allah'a ibadet etmeleri gerektiği belirtilir.